Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang mang đến những thay đổi lớn cho thị trường lao động. Tuy mở ra cơ hội trong nhiều lĩnh vực, AI cũng khiến không ít sinh viên lo ngại về khả năng thất nghiệp nếu không nhanh chóng thích nghi và nâng cấp bản thân.
AI và ảnh hưởng đến thị trường lao động
- Nguy cơ thay thế lao động lặp đi lặp lại:
- Theo ông Lê Minh Đức, các công việc có tính lặp đi lặp lại như nhập liệu, xử lý thông tin đơn giản, hoặc dịch vụ khách hàng cơ bản sẽ dễ bị AI thay thế.
- AI giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí và cung cấp dịch vụ cá nhân hóa, khiến nhu cầu nhân sự cho các vị trí truyền thống giảm dần.
- Những lĩnh vực bị ảnh hưởng mạnh mẽ:
- Dịch vụ khách hàng: Chatbots và trợ lý ảo thay thế các nhân viên tư vấn cơ bản.
- Truyền thông và sáng tạo nội dung: AI tạo ra nội dung, chỉnh sửa hình ảnh và video nhanh chóng.
- Tài chính và sản xuất: Tự động hóa trong phân tích dữ liệu và dây chuyền sản xuất.
- Cơ hội mới đi kèm thách thức:
- GS Sunil Gupta nhấn mạnh rằng AI không “cướp việc”, mà chỉ sàng lọc những người không kịp thích nghi. AI tạo ra các ngành nghề mới, yêu cầu kỹ năng cao như quản trị AI, phân tích dữ liệu, phát triển thuật toán và ứng dụng công nghệ.
Lời khuyên cho sinh viên trong thời đại AI
- Tự nâng cấp bản thân:
- Học các kỹ năng phù hợp với thời đại như lập trình, phân tích dữ liệu, và hiểu biết về AI.
- Tham gia các khóa học trực tuyến hoặc chương trình đào tạo thực tế.
- Trải nghiệm thực tế sớm:
- Sinh viên nên tích cực tham gia các câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa để rèn luyện kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm.
- Làm thêm các công việc liên quan đến chuyên ngành để tích lũy kinh nghiệm và hiểu rõ yêu cầu thị trường.
- Chọn ngành học phù hợp:
- Các ngành như khoa học máy tính, kỹ thuật, quản trị AI, và phân tích dữ liệu sẽ có triển vọng cao trong tương lai.
- Lựa chọn các ngành nghề khó bị thay thế bởi máy móc, đòi hỏi tính sáng tạo và tương tác con người như giáo dục, nghệ thuật, và chăm sóc sức khỏe.
- Làm chủ công nghệ AI:
- Thay vì lo sợ bị thay thế, sinh viên cần học cách sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ trong công việc.
- Ví dụ: AI có thể giúp tối ưu hóa thời gian làm việc, phân tích dữ liệu nhanh chóng hoặc cá nhân hóa các sản phẩm và dịch vụ.
Giải pháp từ nhà trường và doanh nghiệp
- Chương trình đào tạo linh hoạt:
- TS Nguyễn Tiến Dũng cho biết, Trường ĐH Hà Nội thường xuyên điều chỉnh chương trình đào tạo để cập nhật xu hướng thị trường.
- Gia tăng cơ hội thực tập thực tế, hợp tác với doanh nghiệp trong thiết kế giáo trình.
- Kết nối sinh viên với doanh nghiệp:
- Nhiều doanh nghiệp tham gia thiết kế chương trình học, giúp sinh viên tiếp cận sát thực tế ngành nghề.
- Hỗ trợ các chương trình thực tập, tuyển dụng sinh viên ngay khi còn trên ghế nhà trường.
- Đào tạo kỹ năng mềm và công nghệ:
- Đưa các kỹ năng liên quan đến AI và công nghệ vào chương trình học.
- Khuyến khích sinh viên học cách sử dụng các công cụ AI phổ biến trong công việc.
Kết luận
AI không phải là mối đe dọa mà là động lực thúc đẩy sự thay đổi. Sinh viên cần chủ động thích nghi, học hỏi và trau dồi kỹ năng để biến thách thức thành cơ hội. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng về kiến thức và kỹ năng sẽ giúp các bạn trẻ vững vàng trong một thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và hiện đại.