Quy định mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về việc quy đổi các phương thức xét tuyển đại học về một thang điểm chung đang gây nhiều tranh cãi. Trong đó, việc thang điểm 30 của kỳ thi tốt nghiệp THPT được sử dụng làm hệ quy chiếu cho các kỳ thi khác khiến nhiều người lo ngại rằng năng lực thực sự của thí sinh không được đánh giá chính xác.

So Sánh Năng Lực Giữa Các Phương Thức Xét Tuyển

1. Sự Chênh Lệch Trong Tỷ Lệ Phân Bố

• Kỳ thi đánh giá tư duy: Năm 2024, chỉ 0,1% thí sinh đạt trên 90/100 điểm, nhưng điểm này khi quy đổi sang thang 30 chỉ tương đương 27 điểm thi tốt nghiệp THPT. Trong khi đó:
  • 3,8% thí sinh thi tốt nghiệp THPT đạt từ 27 điểm trở lên.
  • Điều này có nghĩa là một thí sinh thuộc nhóm top 0,1% kỳ thi đánh giá tư duy sẽ bị đánh đồng với nhóm top 3,8% của kỳ thi tốt nghiệp.
• Kỳ thi đánh giá năng lực (ĐGNL) Đại học Quốc gia Hà Nội): 0,8% thí sinh đạt trên 110/150 điểm, nhưng khi quy đổi, 110 điểm chỉ tương đương 22 điểm thi tốt nghiệp THPT. Đáng nói, 52,9% thí sinh tốt nghiệp đạt mức điểm 22 này.

2. Tính Đánh Giá Năng Lực

• Điểm 90/100 (đánh giá tư duy) và 110/150 (đánh giá năng lực) đều nằm trong nhóm xuất sắc, đủ điều kiện trúng tuyển vào các ngành cạnh tranh nhất. Tuy nhiên, khi quy đổi, mức điểm này trở nên phổ biến, khiến giá trị của các kỳ thi chuyên biệt bị giảm đi đáng kể.

3. Tỷ Lệ Đậu Đại Học

• Thí sinh đạt 27 điểm thi tốt nghiệp THPT: Dù là mức điểm cao, vẫn có thể trượt nhiều ngành/chương trình của Đại học Kinh tế Quốc dân.
• Thí sinh đạt 90/100 điểm đánh giá tư duy: Được đảm bảo trúng tuyển các ngành top đầu, nhưng khi quy đổi, thí sinh này có thể bị coi là ngang bằng với các thí sinh chỉ đạt mức khá trong kỳ thi tốt nghiệp.

Những Thách Thức Khi Áp Dụng Thang Điểm Chung

1. Khác biệt về bản chất kỳ thi:
   • Kỳ thi tốt nghiệp THPT thiên về kiểm tra kiến thức cơ bản.
   • Các kỳ thi đánh giá năng lực và tư duy tập trung đo lường khả năng phân tích, tư duy logic.
   • Quy đổi về cùng một thang điểm có thể làm mờ đi sự khác biệt này.
2. Nguy cơ bất công:
   • Thí sinh xuất sắc trong các kỳ thi đặc thù có thể không được công nhận đúng năng lực khi quy đổi điểm.
   • Điều này ảnh hưởng đến tính cạnh tranh và động lực tham gia các kỳ thi chuyên biệt.
3. Tăng áp lực cho học sinh:
   • Học sinh sẽ phải cân nhắc chọn phương thức thi phù hợp, dẫn đến việc “chạy đua” với nhiều kỳ thi khác nhau để tối ưu cơ hội trúng tuyển.

Kiến Nghị

1. Tách biệt thang điểm:
   • Mỗi phương thức xét tuyển nên giữ nguyên thang điểm riêng và sử dụng tiêu chí độc lập.
   • Các trường đại học có thể quy định điểm chuẩn khác nhau tùy theo phương thức xét tuyển, thay vì quy đổi về cùng một hệ thống.
2. Đảm bảo tính công bằng:
   • Thiết lập các tiêu chí rõ ràng để so sánh giữa các phương thức xét tuyển, thay vì dựa vào một công thức quy đổi đơn giản.
3. Tăng cường minh bạch thông tin:
   • Cung cấp dữ liệu thống kê chi tiết để phụ huynh và học sinh hiểu rõ mức độ cạnh tranh và giá trị của từng phương thức xét tuyển.

Kết Luận

Việc dùng thang điểm chung trong tuyển sinh đại học nhằm mục tiêu thống nhất, nhưng nếu không được xây dựng cẩn thận, có thể gây ra những bất cập lớn. Hệ quy đổi hiện tại đang đánh đồng năng lực của thí sinh ở các kỳ thi khác nhau, dẫn đến bất công và mất giá trị của các kỳ thi chuyên biệt. Bộ GD&ĐT cần có những điều chỉnh linh hoạt và thấu đáo để đảm bảo công bằng và phù hợp với thực tiễn.