Suất du học hiếm hoi cách đây gần 40 năm đã đưa GS Trần Quốc Tuấn từ giảng đường Đại học Bách khoa TP HCM trở thành Giám đốc nghiên cứu tại Cơ quan Năng lượng hạt nhân và năng lượng thay thế của Pháp (CEA).

Hành trình từ Việt Nam đến châu Âu

📍 Học vấn và cơ hội du học

• GS Tuấn từng là học sinh trường THPT Lê Quý Đôn, TP HCM.
• Ông theo học ngành Điện – Điện tử viễn thông tại ĐH Bách khoa TP HCM theo xu hướng của bạn bè, nhưng cũng nhận thức được vai trò quan trọng của ngành điện trong phát triển đất nước.
• Sau khi tốt nghiệp năm 1982, ông ở lại làm giảng viên, bắt đầu nghiên cứu ứng dụng vi xử lý và máy tính vào điều khiển hệ thống điện.
• Năm 1988, ông giành được suất học bổng hiếm hoi từ Chính phủ Pháp, theo chương trình hợp tác giữa ĐH Bách khoa TP HCM và ĐH Bách khoa Grenoble.

📖 Thách thức về ngôn ngữ và kiến thức

• Khi mới đến Pháp, GS Tuấn gặp rào cản tiếng Pháp, phải mang theo từ điển Pháp – Việt để tra cứu.
• Ông chỉ nghe hiểu lõm bõm, mất 10-20 phút chỉ để dịch đề thi.
• Cán bộ đào tạo thông báo sinh viên Việt Nam phải học thêm 3 môn bổ sung chỉ 1,5 tháng trước kỳ thi đầu tiên.
• Ông đã học ngày đêm, với suy nghĩ mang trên vai trách nhiệm của người nhận suất học bổng hiếm hoi.

🎓 Con đường học thuật

• Ông lấy bằng Thạc sĩ sau 1 năm và Tiến sĩ Kỹ thuật điện sau 3 năm tại ĐH Bách khoa Grenoble.
• Tiếp tục nghiên cứu thêm 5 năm, hướng dẫn nghiên cứu sinh và nhận bằng Tiến sĩ khoa học năm 2000.
• Đến nay, GS Tuấn đã công bố hơn 300 bài báo khoa học, 11 bằng sáng chế, tham gia hơn 50 dự án năng lượng lớn tại châu Âu.

Chuyên gia năng lượng và smart grid

🔬 Vai trò tại CEA – Pháp

• GS Tuấn là Giám đốc nghiên cứu tại CEA, một trong những cơ quan chiến lược hàng đầu về năng lượng, quốc phòng và công nghệ cao của Pháp.
• Ông phụ trách nghiên cứu về lưới điện thông minh (smart grid) – một công nghệ tối ưu hóa năng lượng và giảm phát thải cacbon.
• Trong 20.000 cán bộ tại CEA, ông là trường hợp hiếm được đảm nhận cả công việc nghiên cứu và giảng dạy.

📌 Hợp tác đào tạo và phát triển nhân tài Việt Nam

• Ông giảng dạy tại ĐH Paris Saclay và ĐH Bách khoa Grenoble, hướng dẫn hơn 50 nghiên cứu sinh tiến sĩ, trong đó một nửa là người Việt.
• Là cố vấn cho nhiều dự án lớn của EVN (Tập đoàn Điện lực Việt Nam), như smart grid, năng lượng tái tạo, điện mặt trời và gió.
• Ông có 15 năm làm thành viên Mision Vietnam tại ĐH Bách khoa Grenoble, đào tạo giảng viên và nghiên cứu sinh Việt Nam tại Pháp.

Bài học cho thế hệ trẻ

Lời khuyên cho sinh viên đam mê năng lượng
Nắm bắt xu hướng chuyển dịch năng lượng, tập trung vào phát triển bền vững và trí tuệ nhân tạo.
Tạo thói quen nghiên cứu đa lĩnh vực, không chỉ giới hạn trong kỹ thuật mà cần hiểu cả chính sách và kinh tế năng lượng.
Chủ động tìm kiếm cơ hội học bổng và xây dựng nền tảng kiến thức tốt để cạnh tranh trong môi trường quốc tế.

“Thế giới đang dịch chuyển về năng lượng xanh. Để không bị tụt hậu, Việt Nam cần chính sách phát triển bền vững, đầu tư vào nhân tài và chuyển đổi số” – GS Trần Quốc Tuấn