Dạy thêm, học thêm là nhu cầu chính đáng của cả giáo viên và học sinh, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều bất cập. Các chuyên gia giáo dục đã đề xuất ba giải pháp quản lý để đảm bảo công bằng và minh bạch trong hoạt động này.
1. Hệ Thống Quản Lý Trực Tuyến Toàn Quốc
PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Đại học Giáo dục (ĐHQG Hà Nội), gợi ý xây dựng một hệ thống trực tuyến trên toàn quốc.
- Giáo viên đăng ký chương trình dạy: Ghi rõ nội dung, tiến độ, và chuẩn đầu ra để tránh trùng lặp với chương trình chính khóa.
- Phân tích dữ liệu học sinh: Hệ thống giúp gợi ý nội dung học phù hợp, đồng thời hỗ trợ định hướng nghề nghiệp.
- Lợi ích: Tăng tính minh bạch, nâng cao hiệu quả dạy học và khuyến khích tư duy sáng tạo thông qua phương pháp học tập trải nghiệm.
2. Tăng Cường Kiểm Tra, Giám Sát
Ông Nguyễn Hoàng Chương, nguyên Hiệu trưởng THPT Lộc Phát (Lâm Đồng), đề xuất:
- Giám sát lịch học, học phí, cơ sở vật chất: Kiểm tra định kỳ để phát hiện các vấn đề bất cập.
- Quy định riêng cho từng cấp học: Mỗi cấp học nên có hướng dẫn cụ thể về số tiết dạy, thời gian học thêm tối đa, đặc biệt với lớp 9 và lớp 12 – các lớp phải thi chuyển cấp.
- Hiệu quả: Giúp nhà quản lý nắm bắt thực tế và điều chỉnh chính sách phù hợp.
3. Đưa Dạy Thêm Thành Ngành Kinh Doanh Có Điều Kiện
Theo thạc sĩ Phùng Thị Thu Trang (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam), dạy thêm nên được coi là ngành nghề kinh doanh có điều kiện:
- Cần cấp phép hoạt động: Các đơn vị phải đáp ứng tiêu chuẩn pháp luật và chịu sự giám sát.
- Ngăn chặn biến tướng: Giúp quản lý dễ dàng hơn, bảo vệ quyền lợi giáo viên và học sinh.
- Tương đồng với quốc tế: Ở Nhật Bản và Hàn Quốc, dạy thêm được quản lý chặt chẽ, giáo viên tại trường học và trung tâm luyện thi không được làm việc chéo.
Quản Lý Dạy Thêm Ở Các Nước
Nhật Bản
- Trung tâm dạy thêm (“juku”) phải đăng ký, đóng thuế, và chịu sự quản lý chặt chẽ.
- Giáo viên trường học không được dạy thêm tại các trung tâm để tránh xung đột lợi ích.
Hàn Quốc
- Trung tâm dạy thêm (“hagwon”) bị giới hạn giờ hoạt động để giảm chi phí giáo dục và đảm bảo sức khỏe học sinh.
- Chính phủ loại bỏ các câu hỏi quá khó trong kỳ thi đại học, tạo sự bình đẳng giữa học sinh có và không có điều kiện học thêm.
Trung Quốc
- Áp dụng chính sách cấm hoàn toàn từ 2022 nhưng đang xem xét điều chỉnh.
- Hoạt động dạy thêm được định nghĩa lại và yêu cầu các cơ sở đăng ký dưới danh nghĩa phi lợi nhuận, chịu giám sát chặt chẽ.
Kết Luận
Việc quản lý dạy thêm hiệu quả cần sự phối hợp giữa nhà nước và các cơ sở giáo dục, từ việc áp dụng công nghệ, tăng cường giám sát đến xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ. Các mô hình quốc tế như Nhật Bản hay Hàn Quốc có thể là bài học hữu ích để Việt Nam cải thiện và phát triển hoạt động này.