Ngành giáo dục Việt Nam đang đứng trước những thách thức lớn, không chỉ về phương diện chương trình học, sách giáo khoa mà còn về đời sống, thu nhập và áp lực tinh thần đối với giáo viên. Những câu chuyện của cô Nga, thầy Tuấn Anh, và các thầy cô khác phản ánh một phần khó khăn mà đội ngũ giáo viên phải đối mặt hàng ngày. Đặc biệt, áp lực đến từ sự thay đổi liên tục trong chương trình giáo dục, sự kỳ vọng từ phụ huynh và thu nhập không đủ sống đã tạo ra một áp lực không nhỏ cho những người làm nghề giáo.
Áp Lực Từ Sự Thay Đổi Liên Tục
Cô Nga, một giáo viên tiểu học tại Phú Thọ, đã phải trải qua nhiều thay đổi trong sự nghiệp của mình. Từ việc dạy theo chương trình giáo dục phổ thông 2006, cô phải làm quen với mô hình trường học VNEN và chương trình giáo dục mới từ 2018. Mỗi lần thay đổi, cô lại phải học lại từ đầu, tham gia các khóa tập huấn, và tự học thêm để đáp ứng yêu cầu công việc. Điều này không chỉ tạo ra căng thẳng về chuyên môn mà còn làm giảm thời gian dành cho gia đình và bản thân.
Cũng giống như cô Nga, thầy Nguyễn Tuấn Anh, một giáo viên THCS tại Hà Nội, phải thay đổi môn dạy từ Hóa sang Khoa học tự nhiên với ba môn tích hợp. Áp lực từ việc học kiến thức mới và sự kỳ vọng từ phụ huynh, học sinh khiến thầy không có nhiều thời gian cho bản thân, thậm chí quên mất các hoạt động giải trí và xã hội.
Áp Lực Từ Phụ Huynh
Ngoài áp lực về chương trình giảng dạy, một yếu tố khác làm gia tăng căng thẳng cho giáo viên chính là mối quan hệ với phụ huynh. Cô Nguyễn Thị Nhung, một giáo viên mầm non với 30 năm kinh nghiệm, đã chia sẻ rằng mỗi khi học sinh bị thương nhẹ, cô đều lo lắng vì phụ huynh có thể nghi ngờ và đổ lỗi cho giáo viên. Cô cũng không ít lần phải đối mặt với những lời đe dọa từ phụ huynh, điều này khiến cô cảm thấy áp lực lớn trong công việc.
Tương tự, cô Nguyễn Thị Lê, giáo viên tiếng Anh THPT, cũng bị phụ huynh phê phán khi cô phạt học sinh đứng lớp vì không tập trung. Hành động của cô khiến học sinh bỏ lớp và phụ huynh đã có những lời lẽ không hay. Áp lực này khiến cô không dám phạt học sinh dù có quyền làm vậy, chỉ vì sợ bị quay video và phát tán trên mạng xã hội.
Theo khảo sát của Đại học Quốc gia TP HCM, hơn 70% giáo viên cho biết áp lực lớn nhất đến từ phụ huynh, và gần 40% trong số họ đã từng nghĩ đến việc chuyển nghề vì bạo lực tinh thần từ phía phụ huynh. Điều này cho thấy rằng mối quan hệ giữa giáo viên và phụ huynh đang cần được cải thiện để tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh hơn.
Thu Nhập Không Đủ Để Trang Trải Cuộc Sống
Bên cạnh áp lực từ công việc và phụ huynh, thu nhập của giáo viên cũng là một vấn đề lớn. Dù có sự điều chỉnh lương, mức thu nhập của giáo viên vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu sống. Thầy Nguyễn Huy Du, giáo viên tiểu học tại Vĩnh Phúc, đã chia sẻ rằng khi mới ra trường, lương của thầy chỉ khoảng 4 triệu đồng mỗi tháng, và dù mức lương cơ sở đã tăng lên, thu nhập của thầy vẫn chỉ đạt 7 triệu đồng, trong khi vật giá và chi phí sinh hoạt không ngừng tăng.
Theo khảo sát, thu nhập của giáo viên chỉ đáp ứng được khoảng 51,8% nhu cầu sinh hoạt gia đình, điều này cho thấy mức đãi ngộ cho giáo viên vẫn còn thấp so với những ngành nghề khác. Nếu không có thu nhập từ các công việc phụ như dạy thêm, giáo viên rất khó đảm bảo cuộc sống.
Giải Pháp Từ Chính Sách
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhận định rằng mặc dù chương trình giáo dục hiện đại mang lại nhiều thay đổi tích cực, nhưng vẫn cần có sự điều chỉnh để giảm bớt áp lực cho giáo viên. Ông cũng nhấn mạnh rằng, ngoài sự hy sinh trong công việc, giáo viên cần phải liên tục học hỏi và cập nhật kỹ năng mới, đặc biệt là trong thời đại công nghệ số.
Về thu nhập, ông Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng cần cải thiện chế độ đãi ngộ cho giáo viên, bao gồm việc không cấm dạy thêm tại nhà mà phải tìm cách quản lý tốt hơn. Việc giáo viên có thể sống bằng nghề và cảm thấy tự hào về công việc sẽ giúp họ có động lực cống hiến hơn nữa cho ngành giáo dục.
Kết Luận: Định Hướng Tương Lai Cho Ngành Giáo Dục
Áp lực trong nghề giáo không chỉ đến từ công việc giảng dạy mà còn từ mối quan hệ với phụ huynh và thu nhập không đủ trang trải cuộc sống. Tuy nhiên, tình yêu với nghề và sự hy sinh vì học trò vẫn là động lực lớn để giáo viên tiếp tục gắn bó với nghề. Những chính sách cải thiện thu nhập, hỗ trợ tâm lý giáo viên và cải cách quản lý giáo dục cần phải được chú trọng hơn nữa để tạo ra môi trường giáo dục phát triển bền vững và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên.
Giáo viên là người xây dựng tương lai của đất nước, và để họ có thể hoàn thành sứ mệnh cao cả này, xã hội cần có sự quan tâm và hỗ trợ nhiều hơn, đặc biệt là về mặt đãi ngộ và môi trường làm việc.