Tình trạng tuyển sinh “đảo ngược” tại các trường đại học hàng đầu Trung Quốc đang thu hút sự chú ý của dư luận khi số lượng học viên thạc sĩ và tiến sĩ nhiều hơn sinh viên đại học. Đầu tháng 9 vừa qua, Đại học Công nghiệp Chiết Giang công bố sẽ tuyển sinh 5.342 sinh viên đại học và 5.382 học viên sau đại học, lần đầu tiên đạt tỷ lệ 1-1 giữa hai bậc học này.
Thống Kê Tuyển Sinh
Theo thông tin từ các trường đại học lớn:
- Đại học Thanh Hoa tuyển 3.760 tân sinh viên và 12.069 nghiên cứu sinh.
- Đại học Bắc Kinh đón 4.408 tân sinh viên cùng 6.936 học viên thạc sĩ và 3.867 nghiên cứu sinh tiến sĩ.
- Đại học Phúc Đán ghi nhận 4.337 sinh viên và 8.131 học viên sau đại học.
Tình trạng này cũng diễn ra ở một số trường khác như Đại học Khoa học Công nghệ Hoa Đông và Đại học Kinh tế Thượng Hải, với số lượng nghiên cứu sinh vượt quá sinh viên đại học.
Nguyên Nhân và Hệ Quả
Theo các chuyên gia giáo dục, hiện tượng này chủ yếu xảy ra ở những trường thuộc dự án 985, nhằm xây dựng các trường đại học hàng đầu thế giới. Mặc dù việc mở rộng quy mô tuyển sinh sau đại học đã giúp cung cấp nhân tài cho xã hội, nhưng nó cũng dẫn đến một số vấn đề như:
- Giá trị bằng cấp giảm: Khi số lượng thạc sĩ và tiến sĩ tăng lên, giá trị của các bằng cấp này có thể bị giảm sút.
- Chi phí học tập cao: Việc theo học các chương trình sau đại học thường yêu cầu đầu tư tài chính lớn.
- Tình trạng “trình độ cao, việc làm thấp”: Mặc dù có bằng cấp cao, nhiều sinh viên tốt nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp.
Dữ liệu từ Bộ Giáo dục Trung Quốc cho thấy, trong 10 năm qua, số lượng tiến sĩ tốt nghiệp đã tăng 14,3%, nhưng đội ngũ giảng viên vẫn chỉ chiếm khoảng 3% tổng số.
Giải Pháp Đề Xuất
Ông Trần Tiêu Dần, Phó Viện trưởng Viện Đào tạo Sau đại học của Đại học Khoa học Công nghệ Hoa Đông, cho rằng để giải quyết tình trạng “trình độ cao, việc làm thấp”, các trường nên:
- Điều chỉnh cấu trúc đào tạo: Tập trung vào các ngành học mà xã hội đang thiếu hụt.
- Tối ưu hóa chương trình giảng dạy: Tích hợp việc học, nghiên cứu và ứng dụng kiến thức vào thực tế.
GS Uông Giai Lâm từ Đại học Tài chính và Kinh tế Thượng Hải cũng đồng tình rằng việc tối ưu hóa cấu trúc chương trình học sẽ giúp cải thiện tình hình.
Thực Trạng Tuyển Sinh Sau Đại Học
Sự gia tăng trong tuyển sinh sau đại học chủ yếu là do nhiều sinh viên khó tìm việc sau khi tốt nghiệp đại học nên quyết định theo đuổi bằng cấp cao hơn. Trong năm 2023, toàn quốc đã tuyển được 1.301.700 học viên sau đại học, trong đó thạc sĩ chiếm 1.148.400 và tiến sĩ 153.300. Hiện tại, Trung Quốc có gần 3,9 triệu học viên sau đại học, với sự chênh lệch lớn giữa số lượng thạc sĩ và tiến sĩ.
Kết Luận
Tình trạng “tuyển sinh đảo ngược” đang phản ánh một thực tế đáng lo ngại về thị trường lao động tại Trung Quốc, nơi mà số lượng tiến sĩ vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế. Việc điều chỉnh hệ thống giáo dục, tập trung vào các ngành học cần thiết cho sự phát triển của đất nước là cần thiết để tạo ra một nguồn nhân lực chất lượng và đáp ứng nhu cầu của thị trường.